Hiện tượng sốt là một triệu chứng thường gặp ở trẻ em, khi đó, thân nhiệt bình thường của trẻ vào khoảng 36,5-37,5 độ C. Theo đó, khi trẻ bị sốt, thân nhiệt sẽ tăng trên 38 độ C. Sốt không phải là một căn bệnh xảy ra đơn lẻ mà là một phản ứng tự nhiên của cơ thể. Khi cơ thể bị nhiễm vi rút hoặc vi khuẩn, các kháng thể trong cơ thể kháng lại các vi rus.TTheo các bác sĩ, phản ứng sốt thường vô hại và là dấu hiệu cho thấy hệ thống miễn dịch đang chống lại mầm bệnh. Sốt thường không cần điều trị. Nếu tình trạng xảy ra lâu ngày sẽ khiến người bệnh cảm thấy rất khó chịu, rất mệt mỏi, muốn hạ sốt nhanh chóng.
Mục lục
Dấu hiệu trẻ bị sốt cần hạ sốt nhanh
Thân nhiệt con người là 37oC. Tuy nhiên trên thực tế, mức nhiệt bình thường có thể dao động trong khoảng từ 36,1 độ C đến 37,2 độ C hoặc hơn. Theo đó, sự thay đổi thân nhiệt tùy thuộc vào mức độ hoạt động và thời điểm đo trong ngày. Thông thường, người già có nhiệt độ cơ thể thấp hơn người trẻ.
Dấu hiệu đo thân nhiệt cho thấy cần tìm cách hạ sốt gấp bao gồm:
- Nhiệt độ tại trực tràng, tai hoặc thái dương từ 38 độ C trở lên;
- Nhiệt độ ở miệng từ 37,8 độ C trở lên;
- Nhiệt độ tại nách từ 37,2 độ C trở lên.
Khi người lớn hoặc trẻ em bị sốt, mục tiêu chính của việc hạ sốt nhanh tại nhà. Đó là giảm bớt sự khó chịu và bệnh nhân có thể nghỉ ngơi. Điều trị sốt có thể cải thiện triệu chứng nhưng không thể rút ngắn hay kéo dài thời gian bệnh. Nhiệt độ cơ thể tăng ngắn hạn có thể giúp cơ thể chống lại bệnh tật. Tuy nhiên, sốt nặng có thể là triệu chứng của một tình trạng nghiêm trọng cần được chăm sóc y tế ngay lập tức.
Các triệu chứng khi trẻ bị sốt
Khi một đứa trẻ, các triệu chứng có thể xuất hiện:
- Cảm thấy mệt mỏi
- Trông nhợt nhạt
- Bé trở nên biếng ăn
- Cáu kỉnh
- Bị nhức đầu hoặc nhức toàn thân
- Cảm thấy không khỏe
Sốt đôi khi có thể là một dấu hiệu của một nhiễm trùng nghiêm trọng. Hãy đưa bé gặp bác sĩ ngay lập tức nếu:
- Bé sơ sinh dưới 3 tháng tuổi bị sốt
- Buồn ngủ bất thường hoặc rất khó khăn khi thức dậy
- Da bé hơi xanh tái
- Bàn tay và bàn chân lạnh
- Bé yếu hơn bình thường, tiếng kêu the thé cao hoặc khóc liên tục
- Khó thở hoặc thở dồn dập
- Xuất hiện buồn nôn, ói mửa
- Có thế xuất hiện phát ban
Hướng dẫn cách chăm sóc trẻ bị sốt
Khi trẻ bị sốt bố mẹ không nên lo lắng quá, cần nhanh chóng thực hiện các bước sau:
Nới lỏng quần áo
Cho trẻ mặc quần áo thoáng mát, tránh mặc quần áo dày khó thoát nhiệt. Nếu trẻ đang đóng bỉm bố mẹ nên cởi bỉm và mặc quần cho bé.
Bổ sung nước và điện giải cho trẻ
Oresol là loại nước bổ sung điện giải tốt nhất cho trẻ nếu trẻ bị sốt kèm theo tiêu chảy hay nôn, trên thực tế loại nước này khá khó uống và nhiều trẻ bị nôn khi uống. Do đó, nên cho trẻ uống từng ít một và nghỉ 5-10 phút sau mỗi lần uống.
Chú ý khi pha oresol: bố mẹ cần pha cả gói với số lượng nước theo hướng dẫn, không pha 1/2 hay 1/3 gói vì sẽ làm thay đổi nồng độ các chất điện giải trong dịch dẫn đến những hậu quả đáng tiếc như: trẻ bị co giật, rối loạn tri giác…
Ngoài ra, nếu bệnh nhi khó khăn trong hợp tác uống oresol, bố mẹ có thể thay thế bằng các chế phẩm khác như nước lọc, nước trái cây hoặc sữa.
Dùng thuốc hạ sốt cho trẻ
- Nếu trẻ sốt >= 38,5 độ C (>= 38 độ C ở các trẻ có tiền sử sốt cao co giật) cần cho trẻ dùng thuốc hạ sốt.
- Paracetamol là loại thuốc được khuyến cáo dùng khi chưa loại trừ được trẻ có sốt xuất huyết Dengue hay không.
- Ibuprofen chỉ được dùng nếu trẻ không bị sốt xuất huyết Dengue, dùng theo chỉ định của bác sĩ.
- Miếng dán hạ sốt: Miếng dán hạ sốt không có tác dụng hạ sốt mà chỉ có tác dụng làm cảm giác mát, dễ chịu tại vị trí dán.
Chườm ấm
Khi trẻ bị sốt nên kết hợp chườm ấm để hạ sốt cho trẻ. Chườm ấm sẽ khiến lỗ chân lông giãn nở, giãn các mạch máu ngoại vi, tăng khả năng tản nhiệt, từ đó hạ sốt.
Bố mẹ dùng khăn nhúng vào nước ấm (có thể kiểm tra độ ấm của nước bằng cách nhúng khuỷu tay và cảm giác ấm như khi tắm em bé là được). Nếu nước nguội thì phải pha thêm nước nóng hoặc thay bằng chậu nước ấm khác, kiểm tra nhiệt độ rồi lại lau người cho trẻ.
Sau 15 – 30 phút, đo lại thân nhiệt của trẻ, dừng chườm khi nhiệt độ của trẻ < 37,5 độ C. Khi chườm, cần chú ý lau nhẹ nhàng, tránh chà xát khiến trẻ đau rát, mẩn đỏ.
Cho trẻ ăn
Khi bị sốt trẻ sẽ kém ăn hơn ngày thường, do đó bố mẹ chỉ cho trẻ ăn nếu trẻ muốn, không nên ép buộc trẻ ăn nếu trẻ không thích.
Nên cho trẻ đến gặp bác sĩ, nếu trẻ dưới 3 tháng tuổi có sốt >= 38,5 độ C. Trẻ lớn tuổi hơn có sốt nên đến gặp bác sĩ khi trẻ có 1 trong các dấu hiệu sau: Trẻ mệt/phát ban trên da/có tiêu chảy hoặc nôn nhiều/trẻ có dấu hiệu mất nước/có sốt nhiều hơn 3 ngày/bệnh nhân có vấn đề bệnh lý mạn tính như bệnh tế bào máu ác tính, bệnh lý tim mạch, ung thư hoặc Lupus. Sốt là không thể tránh khỏi và trẻ chỉ có thể thoải mái trở lại khi trẻ hết sốt, do đó hãy tìm đến chăm sóc y tế khi cần thiết.
Xử trí co giật do sốt tại nhà
Co giật do sốt xảy ra ở khoảng 2-5% trẻ, độ tuổi thường gặp là từ 6 tháng đến 5 tuổi đặc biệt từ 12-18 tháng. Co giật do sốt thường xảy ra trong ngày đầu tiên bị bệnh, và khi nhiệt độ của trẻ lớn hơn 39 độ C. Cơn co giật thường kéo dài 1-2 phút. Đồng thời, không gây tổn thương não cũng như sự phát triển về trí tuệ của trẻ sau này.
Một số trường hợp cơn co giật kéo dài trên 10 phút. Đặc biệt là những bệnh nhân co giật khu trú; những bệnh nhân co giật nhiều hơn 1 cơn trong 24 giờ có nguy cơ tiến triển thành động kinh.
Phần lớn co giật do sốt sẽ tự hết trong vài phút. Nếu đứa trẻ có co giật do sốt, bình tĩnh và thực hiện các bước sau:
- Đặt trẻ nằm nghiêng ở bề mặt phẳng, đảm bảo trẻ không bị rơi. Bắt đầu tính giờ. Loại bỏ những đồ vật sắc, cứng gần trẻ. Nới lỏng quần áo. Quan sát cơn giật của trẻ. Không đặt bất kỳ thứ gì vào miệng trẻ. Không động vào trẻ hoặc ôm trẻ.
- Có thể hạn chế phần nào co giật do sốt bằng việc kiểm soát tốt cơn sốt của trẻ. Cho trẻ sử dụng thuốc hạ sốt nhóm paracetamol hoặc ibuprofen lúc bắt đầu có sốt để làm trẻ thoải mái hơn, và giúp hạ sốt. Tuy nhiên việc sử dụng các thuốc này không được khuyến cáo ở những bệnh nhân không có sốt.
- Phần lớn các trường hợp, điều trị dự phòng co giật không được khuyến cáo. Vì nguy cơ và tác dụng không mong muốn của việc dùng thuốc chống co giật hằng ngày lớn hơn so với lợi ích của nó.
